بسمه تعالی
آغاز سال ۱۳۹۹ شمسی همراه با اوج گیری موج اول پاندمی کووید ۱۹ در ایران شد. از اسفند ماه سال قبل از آن مدارس جهت ملاحظات سلامتی کودکان و خانواده ها بنا بر تشخیص ستاد ملی مبارزه با کرونا تعطیل شدند و عید نوروز در واهمه و هراس مردم در رویارویی با یکدیگر ، سالی متفاوت را پیش روی جهان نشان می داد. ناشناخته بودن این ویروس و واکنش های متغیر آن مشخص بود که حداقل دو سال این شرایط ادامه خواهد داشت.
یکی از نگرانی های بزرگ مردم و مسئولان موضوع آموزش دانش آموزان و دانشجویان بود. از یکطرف حفظ سلامتی آنها و قطع زنجیره شیوع در مدارس و دانشگاه ها و از طرف دیگر اثرات و تبعات ناشی از عدم حضور در کلاس های درس به یک دوگانگی در جامعه مبدل شده بود.
با همه این احوال به امید فرا رسیدن فصل گرمای تابستان و احتمال کنترل بیماری، به هر طریقی سال تحصیلی ۹۸-۹۹ به پایان رسیدن محکوم شد و تابستان داغ کرونایی همه را غافلگیر کرد.
نظام آموزشی کشور با معضل بزرگی در برگزاری کنکور و آزمون های سراسری دوره های ارشد و دکتری و علوم پزشکی مواجهه شد. از همه مهمتر و پر حاشیه تر کنکور سراسری با بیش از یک میلیون شرکت کننده در مناطق مختلف ایران با شرایط اقلیمی و امکانات متغییر محل های برگزاری آزمون بود.
چند مرحله کنکور و تمامی آزمون های سراسری به تعویق افتاد و نهایتاً ابتدا آزمون های دوره‌های تحصیلات تکمیلی برگزار شد و با کسب تجارب بیشتر در اواسط تابستان کنکور سراسری هم با تمام بحث ها و حاشیه هایکه بین مسئولان در دولت و مجلس شکل گرفته بود ، برگزار شد.
در حالیکه هر ساله در دهه نخست شهریور ماه نتایج نهایی اعلام می شد . امسال در روز آخر شهریور ،تازه نتایج اولیه اعلام شد. نتایج اولیه تحصیلات تکمیلی هم از این قاعده مستثنی نبودند. و عملا ترم نخست دانشگاه ها در تمامی مقاطع بدون دانشجو جدیدالورود بصورت مجازی آغاز شد.اما نکته مورد بحث بنده از اعلام نتایج نفرات برتر کنکور در شب سی ام شهریور کلید می خورد. همچون سال گذشته نتایج قابل تامل بود. و معتقدم نیازمند موشکافی و اصلاح رویه است. تا از هم اکنون مانع از آسیب های بعدی شویم.
در تصویر ملاحظه می کنید که ده نفر برتر در هر پنج گروه آزمایشی ریاضی، تجربی، انسانی، هنر و زبان افرادی هستند که در مدارس سمپاد (سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) تحصیل کرده اند و دانش آموزان تهرانی هم در مدارس غیرانتفاعی پایتخت بوده اند. بسیار جای نگرانی از ابعاد مختلف است که از پنجاه نفر رتبه های برتر فقط 2نفر در مدارس عادی - دولتی تحصیل داشته است.
از سالها قبل بدلیل وجود انواع و اقسام مدارس خاص در آموزش و پرورش موضوع سازماندهی این مدارس مطرح شد. جدا کردن دانش آموزان به اصطلاح با هوش و با استعداد از یک طرف در این مدارس و از طرف دیگر اختصاص معلمان با تجربه و نمونه ، مدیران ویژه و تجمیع منابع و تجهیزات ویژه در این مدارس هم با عدالت آموزشی مغایر و هم به لحاظ تبعات روانی اجتماعی بر روی دانش آموزان این مدارس با مدارس عادی، والدین هر دو طیف ، ایجاد موسسات خصوصی آموزشی حول پذیرش در این مدارس ، احساس رقابت و شکست و سرخوردگی دانش آموزان و خانواده هایشان در دوران کودکی و نوجوانی و از همه مهمتر صدمه ای که به عمومیت و اعتبار مدارس دولتی و برنامه درسی ملی و همگانی وارد می شود . تقاضا و تلاش های غیر مشروع ایجاد میکند بیش از آنکه وجود این مدارس با این ساختار و با این شکل و شمایل و نتایج مفید باشند آسیب رسان هستند.
مضاف بر اینکه در این مدارس هیچ استعداد ویژه و خاصی شناسایی ، شکوفا و راهنمایی نمی شوند بلکه مبدل به مدارسی برای آموزش مهارت های تست زنی، تقویت حافظه، تند ،مفید و مختصر خوانی، حفظ بدون فهم و در یک کلام آمادگی ذهن در مختصات کنکور ! می شوند.
آیا در این پنجاه سال برگزاری کنکور ، همه نفرات برتر کنکور و دارای رتبه های یک و دو و حتی سه رقمی ، دانشمندان و پژوهشگران علمی و نامی کشور شده اند؟
لذا نهادهای مرتبط با موضوع در راستای سند بنیادین تحول در آموزش و پرورش می بایست طرح های اجرایی و عملیاتی متناسب در حول این موضوع شامل توسعه عدالت آموزشی هم به لحاظ کمی و هم کیفی در منابع و امکانات ، ارتقاء کیفیت روانشناختی مخاطبان ، مدیریت بروز و هدایت استعدادها در مسیر نیاز اجتماعی و زندگی فردی ، ایجاد بسترهای رشد و ترقی دانش آموزان باهوش و متوسط و حتی ضعیف در یک پایگاه تربیتی ، ارتقاء کیفیت برنامه درسی ملی، توسعه و همسان سازی سطح کیفی تمامی مدارس ملی و دولتی صرف نظر از موقعیت جغرافیایی و ملاحظات سیاسی و اجتماعی ، اقدام نمایند.
مسئله آموزش همگانی، یک وظیفه حاکمیتی و حق عمومی در قانون اساسی است و نباید اجازه داد سطح و حتی نوع آموزش ها در طبقات مختلف اجتماعی متغیر باشد و یا کمبود منابع مالی به توان رقابت و اعتبار مدارس ملی و دولتی خدشه وارد نماید. برعکس در حوزه آموزش و پرورش و تحصیلات عمومی لااقل تا پایان دوره متوسطه، باید مدارس دولتی - ملی رقیب مقتدر در رقابت با مدارس غیر انتفاعی و خاص باشند. زیرا در غیر اینصورت تبعات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی ، فرهنگی و حتی علمی جبران ناپذیری به کشور در درازمدت وارد خواهد شد.
